W świetle obowiązujących przepisów do udzielenia pomocy osobie bezdomnej zobowiązana jest gmina ostatniego miejsca zameldowania tej osoby na pobyt stały (art. 101 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej).
Według ustawy o pomocy społecznej osoba bezdomna to osoba niezamieszkująca w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowana na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności, a także osoba niezamieszkująca w lokalu mieszkalnym i zameldowana na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania.
Udzielenie schronienia jest zadaniem gminy o charakterze obowiązkowym.
Realizacja świadczenia następuje w miejscach do tego przeznaczonych tj. schroniskach, noclegowniach oraz ogrzewalniach.
Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego schronienia w schronisku dla osób bezdomnych albo schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi (art. 48a ww. ustawy). Wymaga złożenia pisemnego wniosku i przeprowadzenia niezbędnych procedur mających na celu stwierdzenie spełnienia kryteriów wynikających z ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w tym również przeprowadzenia wywiadu środowiskowego z osobą bezdomną i wydania decyzji administracyjnej. Konieczne jest również zawarcie kontraktu socjalnego z osobą bezdomną w celu wzmocnienia jej aktywności społecznej, wyjścia z bezdomności i uzyskania samodzielności życiowej.
Noclegownia świadczy bezdomnym tymczasową pomoc w postaci miejsca noclegowego, w ramach której umożliwia spędzenie nocy w warunkach gwarantujących ochronę życia i zdrowia.
Ogrzewalnia umożliwia pobyt w ogrzewanych pomieszczeniach wyposażonych w co najmniej miejsce siedzące, nie gwarantuje miejsc do spania.
Pomoc przyznana w formie tymczasowego schronienia w ogrzewalni lub noclegowni nie wymaga przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego oraz wydania decyzji administracyjnej.
W Miejsko- Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Kleczewie pomocą osobom bezdomnym zajmują się pracownicy socjalni.
Pomoc świadczona na rzecz osób bezdomnych przez tutejszy Ośrodek:
- Pomoc pieniężna świadczona zgodnie z ustawą o pomocy społecznej,
- Pomoc rzeczowa np. skierowanie do otrzymania żywności w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa,
-Praca socjalna mająca na celu pomoc w wyjściu z trudnej sytuacji i usamodzielnieniu się przy wykorzystaniu narzędzi takich jak kontrakt socjalny oraz indywidualny program wychodzenia z bezdomności,
-Poradnictwo,
- Rozpoznawanie potrzeb osób bezdomnych w ramach cyklicznych patroli miejsc niezamieszkalnych we współpracy z Policją,
- Potwierdzenie prawa do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych),
- Skierowanie do schroniska osób bezdomnych lub do schroniska osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi.
Niektóre formy pomocy wymagają złożenia pisemnego wniosku zawierającego adres aktualnego miejsca pobytu oraz przeprowadzenia niezbędnych procedur mających na celu stwierdzenie spełnienia kryteriów wynikających z ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w tym również przeprowadzenia wywiadu środowiskowego z osobą bezdomną w miejscu pobytu.
Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej ( art. 4 ustawy o pomocy społecznej) .
Brak współdziałania osoby z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną lub nieuzasadniona odmowa podjęcia lub przerwanie szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, wykonywania prac interwencyjnych, robót publicznych, prac społecznie użytecznych lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (art. 11 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej).
